• A Comisión Europea publicou dous estudos para determinar o alcance e o impacto das axudas ao desenvolvemento rural tanto a través da PAC como do enfoque LEADER.
• O "Estudo de financiamento rural da UE" analiza o papel da PAC para abordar as zonas rurais, e máis aló da agricultura, de 2014 a 2022.
• Pola súa banda, a “Avaliación do impacto de LEADER no Desenvolvemento Territorial Equilibrado” fai balance dos resultados das axudas LEADER no mesmo período.

A Comisión Europea ( CE ) vén de publicar dous estudos sobre o desenvolvemento rural a nivel europeo, para determinar a eficacia das axudas da Política Agrícola Común ( PAC ), máis aló do desenvolvemento agrícola, e o enfoque LEADER –a través da súa estratexia do local ao global– para abordar o desenvolvemento equilibrado das zonas rurais.

Ambos os informes destacan o impacto da PAC para abordar as necesidades das zonas rurais e o seu papel central na definición da visión a longo prazo das zonas rurais .

Estudo sobre o financiamento das zonas rurais na UE

Este estudo analiza o papel da PAC 2014-2022 xunto a outros fondos da UE para as zonas rurais: o FEDER/FC, o FSE e o FEMP. Tamén ofrece unha visión para o futuro da PAC 2023-2027.

1. Cifras do estudo:

• O gasto da PAC en medidas estritas de desenvolvemento rural no período 2014-2022 ascendeu a 8.600 millóns de euros (o 9 % do gasto total do Feader).
• O gasto en medidas indirectas de desenvolvemento rural asociadas ao sector agrario ascendeu a 18.300 millóns de euros (o 14 % do Feader).
• O financiamento das medidas conxuntas ascendeu a 41.000 millóns de euros.

2. Recomendacións de estudo:

• As consultoras responsables do estudo (ÖIR, CCRI e ADESA) recomendan aumentar a dotación orzamentaria das intervencións do Feader destinadas ao desenvolvemento rural, máis alá da agricultura, para atender eficazmente as necesidades rurais.
• Reforzar o papel doutros fondos , como o FSE+, o FEDER/FC e o EFFAP nas rexións rurais, para chegar a zonas onde a PAC non chega e é insuficiente: dixitalización, mobilidade, pemes e emprego non agrícola.
• Que a dotación da PAC e doutros fondos da UE sexa máis integrada e holística a nivel local e rexional. Isto implica ofrecer apoio integrado fóra do uso de LEADER, con financiamento múltiple .
• Formar aos axentes locais responsables da axuda para que as limitacións administrativas non dificulten o acceso.
• O estudo identifica 223 rexións rurais remotas e desfavorecidas , que representan aproximadamente o 54 % de todas as rexións rurais e preto do 10 % de todos os habitantes da UE.
• Os Estados membros deben aplicar criterios específicos para o rural adaptados a cada territorio (por exemplo, por afastamento ou diminución persistente da poboación), tendo en conta a heteroxeneidade territorial presente nas zonas rurais.
• A creación de redes de autoridades e partes interesadas (xa existentes, como as Redes Nacionais da PAC, o Pacto Rural ou os GAL), para a protección e fortalecemento das estruturas de goberno .

Avaliación do impacto de LEADER no Desenvolvemento Territorial Equilibrado

Este informe avalía o impacto do enfoque LEADER no desenvolvemento rural. Lembra que os Estados membros están obrigados a destinar o 5% do seu financiamento aos fondos LEADER (no caso de España, decidiuse aumentar a dotación ata o 10%).

1. Cifras:

• O Fondo de Desenvolvemento Rural da UE para LEADER contén 8.500 millóns de euros para o período 2023-2027. Tamén se poden engadir outros fondos da UE, pero a súa contribución efectiva ás estratexias multifondo é só do 25%.
• En setembro de 2023, a utilización media dos fondos é do 63% . O período de execución continúa ata finais de 2025.
• En Europa existen 2.894 Grupos de Acción Local ( GAL ), que abarcan unha poboación rural de 170 millóns de persoas ( 62 % ). Na práctica, o importe medio do financiamento público destinado a cada estratexia local é de 4 millóns de euros durante todo o período de nove anos.
• LEADER creou preto de 60.000 empregos.
• O número de proxectos LEADER rematados en 2021 é de 120.000.

2. Conclusións:

• Os resultados dependerán de como se implemente o enfoque LEADER; Canto máis se apliquenos sete principios LEADER , maiores serán os logros.
• A contribución de LEADER debe ser valorada en función dos limitados recursos que se lle destinan (2 % do orzamento da PAC). É por iso que as medidas complementarias (PAC, outras medidas comunitarias ou nacionais) son esenciais para abordar o desenvolvemento rural.
• Os actores de LEADER deberían prestar máis atención ás políticas sobre o valor engadido de LEADER: creación de capital social, fortalecemento da gobernanza local e implementación de proxectos mellorados.
• No futuro, están previstos requisitos menos estritos de durabilidade e éxito dos proxectos, así como a promoción de proxectos máis innovadores a través de LEADER.
• A cooperación parece clave para a continuidade da existencia de LEADER: o traballo en rede a nivel rexional, nacional e da UE debe ser unha prioridade para os GAL.

Precísase máis exploración para simplificar o financiamento e a cooperación multifacética de LEADER, así como para reducir as cargas administrativas e as complexidades, especialmente no mecanismo de implementación e a gobernanza multinivel.