• A Rede Rural Nacional fala coa escritora Gabi Martínez, que aprendeu e practicou o oficio de pastor para escribir a súa última novela, "Un cambio real".

O motivo da súa aterraxe en "A Estremadura siberiana" débese a unha reconciliación co seu pasado, máis concretamente coas orixes da súa nai, Eloísa (nada en Agudo, A Mancha, pero criada en Sanjuanilla, Badaxoz), e que, tras crecer nunha familia de pastores, tivo que emigrar a Barcelona. Nesa volta ao pasado da súa familia, Martínez coidou dun rabaño de máis de 400 ovellas durante seis meses. E o froito desa experiencia: “ Un cambio real: unha volta á orixe na terra dos pastores” (Seix Barral).

Rede Rural Nacional: A pandemia e o confinamento cambiaron a percepción do mundo rural?

Gabi Martínez: A situación actual puxo de manifesto que os sectores primario e terciario existen nesa orde por unha razón lóxica e natural. A pandemia obríganos a repensar de novo a orde dos sectores, porque son as persoas que traballan no campo as que manteñen vivas as persoas das cidades. A nosa relación coa cidade xa non é de amor, porque nos decatamos de que en España aínda temos unha longa, longa e amorosa relación co campo.

RRN: En que consistiría esta nova conversa entre o campo e a cidade?

GM: Trátase de cambiar a narrativa . Para cambiar a forma en que se vía o campo ata o de agora. Unha ollada bucólica, poética, romántica… pero tamén empobrecida. Pensouse que o campo era pobre porque a cidade dicía que era así, pero non é certo. Necesitamos reempoderar o rural.

RRN: Aprendiches coñecementos tradicionais do mundo rural durante a túa experiencia?

GM: Moito. Unha delas é que non tes que preocuparte se unha ovella escapa porque volverá en dous días. Ademais, é mellor cortar as colas das ovellas cedo para a tempada de moscas. Tamén é moi interesante ver como o rabaño evita certas plantas velenosas. E descubrindo que hai cegoñas de madeira que viven na devesa...

Tamén explico no libro a «técnica do reloxo» que debes usar se te atopas cun lobo no camiño que percorre cos seus cachorros: debes xirar lentamente o corpo no sentido das agullas do reloxo (o torso ao mesmo tempo que os pés), falando moi amodo e en voz baixa, e comezar a darlle as costas ao lobo, pero sen perdelo de vista polo rabillo do ollo.

RRN: No libro fas unha serie de afirmacións rurais despois da experiencia vivida

GM: De feito, esta volta ás miñas raíces fíxome decatarme de certas realidades que están esquecidas e que cómpre recuperar no noso novo discurso rural. Como pastor, reivindico a figura da ovella merina negra , que, aínda que noutro tempo foi numerosa, axiña foi marxinalizada porque a la branca podía tinguirse de numerosas cores e a la negra non. Tamén quero recuperar a figura da dehesa extrema , un espazo patriótico onde é posible a pendente “gran conversa” proposta por Thomas Berry . A dehesa estremeña é un dos lugares do mundo con maior biodiversidade. De feito, reclamo que sexa a miña propia marca. E esixo un empoderamento do rural , unha nova narrativa sobre el, non de pobreza ou compaixón, senón de colaboración entre os humanos, a natureza e os animais, na que sexa totalmente posible beneficiarse dela e deles sen necesidade de esgotar os recursos.

RRN: Parafraseando o teu libro, onde está o verdadeiro cambio que necesitamos hoxe como sociedade, mesmo como civilización?

GM: No cambio de historia, de discurso. As palabras e os discursos crean realidades, e cando son inútiles, empobrecen e degradan, debemos cambialas para empoderarnos. Para cambiar, tes que crer que es capaz de cambiar de verdade. E iso está a suceder agora. Pódese ver. Pero só se conseguirá se resiste ata o final. Para que o cambio aconteza de verdade, debemos perseverar ata o final e non quedarnos só no intento e no xesto. É necesario que a cidadanía e as institucións creen simultaneamente un novo discurso. E ser levado á nova realidade.