• Landa Sare Nazionalak Gabi Martínez idazlearekin hitz egin du, artzain ofizioa ikasi eta praktikatu zuena bere azken eleberria, "Benetako Aldaketa" bat, idazteko.

"Siberiako Extremadurara" lurreratzeko arrazoia bere iraganarekin adiskidetzea da, zehazkiago bere amaren, Eloísaren, jatorriarekin (Agudon, Mantxan jaioa, baina Sanjuanillan, Badajozen hazia), eta artzain familia batean hazi ondoren, Bartzelonara emigratu behar izan zuena. Bere familiaren iraganera itzultzean, Martínezek 400 ardi baino gehiagoko artalde bat zaindu zuen sei hilabetez. Eta esperientzia horren fruitua: “ Benetako aldaketa bat: artzainen lurraldera itzultzea” (Seix Barral).

Landa Sare Nazionala: Pandemiak eta itxialdiak landa munduaren pertzepzioa aldatu al dute?

Gabi Martínez: Gaur egungo egoerak agerian utzi du lehen eta hirugarren sektoreak ordena horretan daudela arrazoi logiko eta natural batengatik. Pandemiak sektoreen ordena berriro birplanteatzera behartzen gaitu, soroetan lan egiten dutenak baitira hirietako jendea bizirik mantentzen dutenak. Hiriarekiko dugun harremana ez da jada maitasunezkoa, konturatu garelako Espainian oraindik ere harreman luzea, luzea eta maitekorra dugula landa-eremuarekin.

RRN: Zertan oinarrituko litzateke landa-eremuaren eta hiriaren arteko elkarrizketa berri hau?

GM: Narrazioa aldatzea da kontua . Orain arte eremua ikusteko modua aldatzeko. Begirada bukolikoa, poetikoa, erromantikoa… baina baita pobretua ere. Landa pobrea dela pentsatu izan da hiriak horrela zela esan duelako, baina ez da egia. Landa-eremua berriro ahaldundu behar dugu.

RRN: Landa-munduko ezagutza tradizionala ikasi al duzu zure esperientzian zehar?

GM: Asko. Horietako bat da ez duzula kezkatu beharrik ardi bat ihes egiten badu, bi eguneko epean itzuliko baita. Gainera, hobe da ardien buztanak goiz moztea euli-sasoiarako. Oso interesgarria da ikustea nola saihesten dituen artaldeak zenbait landare pozoitsu. Eta etxaldean bizi diren egur-zikoinak daudela deskubritzea...

Liburuan azaltzen dut, halaber, otso kumeekin bidean otso bat topatzen baduzu erabili behar duzun “erlojuaren teknika”: poliki-poliki biratu behar duzu gorputza erlojuaren orratzen noranzkoan –enborra eta oinak aldi berean–, oso poliki eta isilik hitz eginez, eta otsoari bizkarra ematen hasi, baina begi-ertzetik inoiz galdu gabe.

RRN: Liburuan, bizitako esperientziaren ondoren, landa-erreklamazio sorta bat egiten duzu.

GM: Izan ere, nire sustraietara itzultze honek ahaztuta dauden eta gure landa-diskurtso berrian berreskuratu behar diren errealitate batzuk konturarazi dizkit. Artzain gisa, Merino ardi beltzaren figura aldarrikatzen dut, garai batean ugaria izan arren, laster baztertua izan baitzen artile zuria kolore askotan tindatu zitekeelako eta beltza ezin. Muturreko dehesaren figura ere berreskuratu nahi dut, Thomas Berryk proposatutako “elkarrizketa handia” posible den espazio abertzalea. Extremadurako dehesa munduko biodibertsitate handiena duen lekuetako bat da. Izan ere, nire marka propioa dela aldarrikatzen dut. Eta landa-eremuaren ahalduntzea eskatzen dut, hari buruzko kontakizun berri bat, ez pobrezia edo errukiarena, baizik eta gizakien, naturaren eta animalien arteko lankidetzarena, non guztiz posible den bertatik eta haietatik etekina ateratzea baliabideak agortu beharrik gabe.

RRN: Zure liburua parafraseatuz, non dago gaur egun gizarte gisa, baita zibilizazio gisa ere, behar dugun benetako aldaketa?

GM: Istorioaren, diskurtsoaren aldaketan. Hitzek eta hizkerek errealitateak sortzen dituzte, eta alferrikakoak, pobretzaileak eta gutxiesgarriak direnean, aldatu egin behar ditugu geure burua ahalduntzeko. Aldatzeko, benetan aldatzeko gai zarela sinetsi behar duzu. Eta hori gertatzen ari da orain. Ikus daiteke. Baina lortuko da bakarrik amaierara arte erresistentzia egiten baduzu. Aldaketa benetan gerta dadin, amaierara arte iraun behar dugu eta ez saiakeran eta keinuan bakarrik geratu. Beharrezkoa da herritarrek eta erakundeek aldi berean diskurtso berri bat sortzea. Eta errealitate berrira eraman zaitzatela.