• Nazio Batuen Elikadura eta Nekazaritza Erakundeak (FAO) hiru GIAHS (Munduko Garrantzitsuak diren Nekazaritza Ondare Sistemak) ziurtagiri eman dizkio Espainiari.
• Valentziako baratza, Sènia ibaiko olibondo-soroak eta Leongo mendiak izan dira saritutako eremuak.
• GIAHS-ek landa-eremuen oparotasun sozioekonomikoa sustatzen duten nekazaritza-jarduera tradizionalak dituzten eremuak aitortzen ditu, ingurumena babesten duten bitartean.

Joan den maiatzean, Nazio Batuen Elikadura eta Nekazaritza Erakundeak (FAO) Valentziako Baratza, Sènia ibaiko olibondo-soroak eta Leóngo mendiak Nekazaritza Ondare Sistema Globalki Garrantzitsuen (GIAHS) ziurtagiria eman zien , erakundearen aitorpen gorena.

FAOk GIAHSak honela definitzen ditu: "beren lurraldearekin berezko harremanean bizi diren komunitateek bizi diren nekazaritza-sistemak. Etengabe eboluzionatzen ari diren gune hauek sistema erresilienteak dira, nekazaritza-biodibertsitate nabarmena, ezagutza tradizionala, kulturak eta paisaia baliotsuak dituztenak, nekazariek, artzainek, arrantzaleek eta basoko herriek modu iraunkorrean kudeatuak, beren bizibideari eta elikagaien segurtasunari laguntzen dien moduan". Laburbilduz, FAOk landa-eremuetan garapen-bideak sortzen dituzten nekazaritza-jardunbideak aitortzen ditu, biodibertsitatea, ekosistema erresilienteak, tradizioa eta berrikuntza konbinatuz.

Espainia, aitortza handiena duen hirugarren herrialdea

Aurtengo ekitaldian, FAOk GIAHS ziurtagiriak eman dizkie 2018az geroztik aitortutako 24 ekosistemei, Europako, Amerikako, Afrikako eta Asiako 12 herrialdetan banatuta daudenak. Ez alferrik, 2005az geroztik, FAOk 74 nekazaritza-ondare sistema izendatu ditu 24 herrialdetan.

Espainiari dagokionez, FAOk Sènia ibaiaren inguruko olibondo zaharren laborantza aitortu du (Tarragona, Castelló eta Teruelen), Valentziako Baratzaren ureztatze historikoa eta Leongo mendietako larreak. Haiei esker, Espainia munduko hirugarren herrialdea da Nazio Batuek onartutako sistema gehien dituena, Txina eta Japoniaren atzetik.

Gogora dezagun Añanako gatz ekoizpen sistema eta Axarquían Malagako mahaspasen laborantza lehenago ere aitortuak zirela gure herrialdean .

Milaka urteko olibondoen nekazaritza sistema (Sènia)

Sèniako Lurraldea Valentziako Erkidegoa, Katalunia eta Aragoi elkartzen diren eremuan dago. Lurralde honek 27 udalerri espainiar hartzen ditu barne, eta munduko olibondo zaharren kontzentrazio handiena ere badu. 5.000 mendeko olibondoen presentziak landa-garapenerako aukera ugari eskaintzen dizkie tokiko komunitateei: olioaren ekoizpena, oliba-olioaren turismoa eta kooperatiben garapena.

Eremu horretan oliba olioaren batez besteko ekoizpena urtean 12.000 tona baino gehiagokoa dela kalkulatzen da.

Valentziako Hortako ureztatze sistema historikoa

Valentziako Huerta (L'Horta de Valencia) 28 km²-ko azalera hartzen du , "Huerta Histórica" eta Albufera Parke Nazionalaren zati bat barne. Turia ibaiak ubide eta ureztatzeko zangen bidez ureztatzen dituen laboreen sistema batek osatzen du, eta Al-Andalusen (Espainia islamikoa) garaitik mantendu ditu bere ezaugarri tradizionalak kostaldeko eskualde eta paisaia jendetsu batean.

Ureztatze sistemari esker, L'Hortak nekazaritza produktuak eskaintzen ditu 6.000 familia-ustiategiren bidez, horien artean 10 arrantza-ustiategi. Sistema hau klima-egokitutako ekoizpenaren adibide bat da, klima-aldaketak eragindako arazo larriak dituzten sistementzat inspirazio gisa balio dezakeena.

Leongo mendietako artzain-sistema

Sierra de Leonen , ekosistemak mendeetan zehar mantendu dira, elikagaien segurtasunari eta tokiko komunitateen bizibideari zuzenean lagunduz. Bertako animalia espezieak etxekotu egin dira Sierra de León eskualdeko ingurumen- eta gizarte-ezaugarrietara egokitzeko.

Basoen (gaztainondoa, pagoa, urkia, ipurua, haritza, etab.), larreen eta landutako eremuen lurzoruaren erabilera anitzek ingurune ezin hobea sortzen dute nekazaritzarako, abeltzaintzarako, basogintzarako, uzta biltzeko, ehizarako eta arrantzarako, eta horiek guztiek balio agroekologiko handikoak dira.