• Guadalupe Bécares “Espainia hutsa (baina bizirik)” artikuluaren egilea da.
• Guadalupek Landa Eremuen Sare Nazionalarekin hitz egiten du populazioaren despopulazioaz eta landa eremuen biziberritzeaz, joera hori iraultzeko.

Hain zuzen ere, gizarte- eta ingurumen-arazoek bultzatu zuten uda honetan Circle aldizkarirako artikulu batean landa-gai oinarrizkoak aztertzera. “Espainia hutsik (baina bizirik)” liburuak despopulazioaz eta landa-eremuen eta hiri-eremuen arteko fluxuak orekatzeko ezar daitezkeen dinamika sozial eta ekonomikoez dihardu.

RRN: Artikuluan, landa- eta ingurumen-sektoreen arteko aliantza bat eskatzen duzu lanpostu berdeak sortzeko eta Agroberryren kasu arrakastatsua aipatzen duzu. Ezagutzen al duzu Nuria Álvarezenaren antzeko beste landa-ekintzailetza arrakastatsuren bat?

Guadalupe Bécares: Duela urte batzuk, lanpostu berdeak gero eta gehiago hazten ari dira landa-eremu askotan. Landa-munduak natura-aniztasun zabala du, zainketa behar duena, eta nekazaritza ekologikoarekin, turismo natural eta jasangarriarekin, baso-baliabideekin eta abar lotutako lanpostuak sortzeko aukera-iturri garrantzitsua izan daiteke. Gainera, babestu beharreko ondare kultural ukigarri eta ukiezin zabala du. Nuria Álvarezen Agroberry proiektua emakume batek zuzentzen du. Hain zuzen ere, emakumeak dira landa-munduko ekintzaile handiak. Badago Apadrina un Olivo ere, Oliete-ko (Teruel) olibondo-soro bat salbatzeko proiektu birtual gisa jaio zena eta uste dut aipatzeko modukoa dela, batez ere bere sustatzaileek negozioa olio eta kosmetika ekologikoen ekoizpenera irekitzea lortu duten moduagatik. Interesgarria da Robledo de Sanabriako (Zamora) Otsoaren Zentro Tematikoari buruz hitz egitea. Hemen, otsoa bezalako espezie babestu bat bere habitat naturalean behatu dezakezu, kontserbaziorako eta ingurumen-hezkuntzarako espazio bat sortuz. Horrela eginez, zentroa baliabide natural izugarriak dituen eremu baterako erakargarri turistiko bihurtzen da, hala nola Sierra de la Culebra.

RRN: Uste duzu itxialdiak eta pandemiak landa-munduari buruzko ikuspegi berri bat sustatzen ari direla? Herrira itzultzeko gogoa handitu al da?

GB: Jende mordoa herrira itzuliko denik zalantzan jartzen dudan arren —besteak beste, horretarako bitarteko edo baliabide faltagatik—, uste dut aldaketaren bat egon dela edo egon daitekeela. Itxialdiko unerik gogorrenetan, azaleratu zen lehenengo arazoetako bat hirietan genuen bizimodua izan zen. Jakina, hiru hilabete hogeita hamar metro koadrotan giltzapetuta egotea ez da berrehun metro koadrotan hiru hilabete giltzapetuta egotea bezalakoa, baina aspaldiko arazoa da. Oraindik goizegi da jakiteko nahia hori handitu den ala ez, baina uste dut pandemiak lehentasun batzuk birplanteatzeko garaia izan daitekeela agerian utzi duela. Galderak berriro ere koronabirusaren aurreko berdinak izango dira: prest al gaude zerbitzu eta erosotasun batzuk, hiriko bizimodua uzteko eta herrira itzultzeko, gaur egun bat ere ez dagoen lekura? Hiria landara eraman nahi dugu ala gure bizitzak landa-munduko erritmo eta errealitatera egokitu? Banakako erabakiak izango dira, bakoitzaren lehentasunak eta bizitza-plana islatuko dituztenak, baina datozen hilabete eta urteetan ezarriko diren politika publikoek eragingo diete.

RRN: Jendeak itzulera edo migrazio hori orain egin nahi badu... Zein baldintza bete behar dira arrakastatsua izan dadin?

GB: Errealitatean, landa-munduak, oro har, hamarkadetako utzikeria pairatu du, eta epe laburrean itzulezina da. Hilabete gutxitan konpondu daitekeela pentsatzea inozoa da. Hori aldatzea nahi badugu, nire ustez, lehen urratsa azken urteotan kendu diren azpiegiturak landa mundura itzultzea da. Lan handia dago aurretik hezkuntza, osasungintza, komunikazioak, garraio publikoa eta interneterako sarbidea abiadura onargarrietan bermatzeko. Eta, noski, landa eremuetan lanpostuen sorrera ere sustatu behar dugu, baita telelana ere, eta hori ez da errealitatea edo bideragarria izango aipatutako guztia bermatu arte. Inbertsio izugarriak eskatzen dituen zeregin titanikoa da, baina batez ere, plangintza eta determinazioa.

RRN: Artikuluak islatzen du landa-laguntza eta informazioa hainbat eragilerengana (udalak, eragileak, elkarteak, herritarrak, etab.) iristea bermatzeko zailtasuna. Landa Sare Nazionalarentzat, oso garrantzitsua da Tokiko Ekintza Taldeek informazio hori bateratzeko egiten duten lana. Ezagutzen al duzu informazio hau zentralizatzeko eta/edo zabaltzeko beste modurik?

GB: Herri gehienetan, informazioa azkarrago edo eraginkorrago isurtzen da bizilagunen artean. Landa eremuetako elkarte-ehuna oso eraginkorra da —kultur elkarteak, emakumeen elkarteak, etab.—, gainera, hirietan beti eskuragarri ez dagoen abantaila bat duelako: hurbiltasuna eta ezagutzen dituzun edo haiekin elkarreragiten duzun jendearengana errazago iristeko aukera. Pandemia garaian ikusi ditugun auzoko eta laguntza mugimenduek ere argi utzi dute hori. Tokiko politika oso eraginkorra da eta eraldatzaile gaitasun handia du.