• Marta Corellak, Oreako (Guadalajara) alkateak, "Emakumeez, bizipenez eta zaporeez" liburua argitaratu du

Bere alkateak, Marta Corellak, "Emakumeez, bizipenez eta zaporeez" izeneko liburua argitaratu berri du, sukaldaritza liburu bat dirudien lana, baina askoz haratago doana. Errezeta bakoitzak bere arbasoen istorioak, herrietako emakumeen ondarea eta, azken finean, landa-memoriaren berreskurapena ditu.

Landa Sare Nazionala: “Otordu bakoitza istorio bat da, istorio bakoitzak bere janaria du, eta bakoitza suaren inguruan ehundutako bizitzez beteta dago.” Marta, zergatik da liburua sukaldaritza liburu bat baino askoz gehiago?

Marta Corella: Liburua joan den mendean hasten da, XX. mendearen hasieran, eta gure herrialdeko historiako hainbat mugarri aipagarri eta liburuko hainbat pertsonaien bizitzak moldatzen dituzten gertaerak hartzen ditu barne. Eta, batez ere, hona iristeko zer egin dugun galderei erantzuten dieten mugarriak? Eta zer gertatu da gauden lekura iristeko? Zergatik ez da baloratzen ezagutza tradizionala? Zergatik uzten dituzte gazteek herriak? Zergatik da hain zaila herrian bizitzea?

Liburua sukaldaritza liburu bat baino gehiago da, horregatik, 23 istorio kontatzen baititu, landa-eremuetako biztanleen arteko loturak, elkarbizitza oinarri izan zuten idatzi gabeko arauak eta landa-eremuen garapena azpimarratzen dituztenak. Arauak eta elkarbizitza bat, non emakumeak beti izan diren animaliak eta senideak zaintzen zituzten oinarrizko zutabea.

RRN: Beraz, baduzu erantzunik herrietako landa-kultura orain arte abandonatzeko zer egin den galderari?

MC: Ikusezintasun interesatuaren prozesu bat egon da. Herrietan inbertsioak gelditu ziren. Eta inbertsio falta horrek ekarri gaitu hona. Landa-bizitzaren gutxiespen horrek bultzatu zituen gure gurasoak unibertsitate-tituluak eman zizkiguten, hirira bidal gaitzaten. Herriko jendeak berak uste zuen ez zegoela etorkizunik haientzat.

RRN: Pandemiak landa-bizitzako mesfidantza-prozesu hau alderantzikatu al dezake?

MC: Pandemiak argi uzten du gure sistema zaharkituta dagoela. Paradigma aldatu behar dugu. Batez ere, planetarekin dugun harremanarena. Kapitalismoak gure bizi-baldintzak hobetu ditu, baina balio etiko eta moralak atzean utzi ditu. Zer ezin duzu erosi? Arnasten duzun airea. Eta hori naturan dago. Pandemiarekin, jendeak herriak bizitzeko leku seguruago gisa ikusten ditu. Eta benetan dira. Eta teknologia berriek , adibidez, drone bati pakete bat edonora eramateko aukera ematen diotenez... paradigma aldaketa gertatzear dago. Hiri handiek dagoeneko biztanlerik gabeko eremuetan jartzen ari dira arreta.

Esaten ari naizena ilustratzeko, Orea-n hiru ikasle daude Ipar Amerikako unibertsitate batean ikasten ari direnak. Konbentzituta nago herriak direla gure bilobek beren maiteak bizitzea nahi izango duten lekuak.

RRN: Uste duzu herriak eta herrietan jendea dauden bitartean memoria egongo dela?

MC: Memoria mantentzeko, gehiago behar da. Hezkuntza-zentroak (eskolak, institutuak eta unibertsitateak) ezagutza tradizionalekin lotuta egon behar dira. Lurraldearen kudeaketa integrala beharrezkoa da: biztanleria, energia, landare sendagarriak eta aromatikoak… osotasunean. Era berean, ikasketak lurraldearen barruan izan behar dira; ezin dira hortik kanpo egon.

RRN: Alkate gisa egindako lana inspirazio iturri al da zure idazkerarentzat?

MC: Alkate gisa eman ditudan 6 urteek inspiratzen naute eta idazten laguntzen didate. Topatzen ditudan kudeaketa arazo guztiei aurre egiteko eta idatziz adierazteko motibatuta nago. 200 biztanle inguruko herri bat, mendian 1.500 metroko altueran, aurrekontu txiki batekin eta muga askorekin gobernatzea... erronka zirraragarria da!

RRN: Ez hutsik ez hustutako Espainia: “emaile Espainia”. Azaldu iezaguzu zuk asmatu duzun kontzeptu hau

MC: Ez da Espainia hutsa, oraindik bertan bizi baikara. Ezta hustu ere, oraindik gertatu ez den prozesu bat baita. Ez da berez amaitu, eta agian ez da inoiz gertatuko. Gure Espainia emailea da kalitatezko elikagaiak eta produktuak ekoizten eta sortzen dituelako. Ingurumen-iraunkortasunaren emailea da, eta hirian lanera bidalitako talentuen emailea.

RRN: Eta zer neurri proposatzen dituzu landa-eremuetako despopulazio-prozesua alderantzikatzeko?

MC: Oinarria populazioa despopulatzeko neurrietan dago. Berrikusi eta birdiseinatu behar dira: urteurreneko eta hezkuntza zentroak, baita administrazio publikoak ere, lekuz aldatu behar dira. Funtzionarioek herrietan lan egin eta prestigio iturri gisa ikusi ahal izan beharko lukete, ez alderantziz.